Najwcześniejsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszej gminy Siepraw pochodzą z wczesnego neolitu. W późniejszym okresie pojawili się tu przedstawiciele kultury łużyckiej (ludy wenedzkie lub tracko – dackie), zaś w okresie od IV w. p.n.e. do ok. IV w. n.e. - ludy celtyckie. Po paru stuleciach, ok. VI i VII w. n.e., opustoszałe i zrujnowane osady zasiedlili napływający ze wschodu Słowianie. Istnieją dowody mogące potwierdzać tezę, iż początki niektórych osad gminy Siepraw sięgają czasów plemiennego Państwa Wiślan, czyli wieków VIII – X n.e.
Kiedy Bolesław Chrobry rozpoczął podbój kraju Wiślan, ten był prawdopodobnie równie dobrze zorganizowany co Państwo Polan. Ziemie te miały już wtedy za sobą ponad stuletnią przynależność do Państwa Wielkomorawskiego i kilkudziesięcioletnią chrystianizację w obrządku słowiańskim. Według najnowszych badań archeologicznych, w Krakowie, Cieszynie, Wiślicy i Sandomierzu istniały przedpiastowskie świątynie chrześcijańskie – gdy Bolesław Chrobry ustanawiał na tronie biskupa krakowskiego Pompo w 1000 roku, kroniki historyczne wymieniały go już jako trzeciego z kolei. Przed nim było prawdopodobnie dwóch biskupów obrządku słowiańskiego. Jest pewne, że przynajmniej część mieszkańców tych ziem mogła przyjąć chrzest już w IX w. n.e., najprawdopodobniej z rąk misjonarzy wielkomorawskich. Po upadku Państwa Wielkomorawskiego tereny m. in. dzisiejszego Sieprawia zostały zajęte przez Królestwo Czeskie – nastąpiła wtedy druga akcja chrystianizacyjna. Dlatego od czasu kiedy nastąpił historyczny chrzest Państwa polskiego, za panowania Mieszka I, prawdopodobnie aż do czasów Wielkiej Schizmy w IX w. n.e., współegzystowały na tych terenach dwa obrządki chrześcijańskie: słowiański i łaciński.
Osady z rejonu Sieprawia podlegały aż do końca XIII w. lokalnemu ośrodkowi władzy plemiennej, jakim było grodzisko szczyrzyckie, a później dobczyckie. Do dnia dzisiejszego zachowały się ruiny grodziska na górze Grodzisko oraz zamku królewskiego w Dobczycach, wzniesionego w pierwszej połowie XIV wieku, prawdopodobnie przez Kazimierza Wielkiego.
Gród na górze Grodzisko, jest nazywany przez źródła historyczne „castrum de Cyrich” lub gród „na Cubiej Górze”. Okres do XI w. n. e. to czas, w którym szczyrzyckie opole płaciło snopowe dziesięciny biskupowi krakowskiemu Lambertowi. Po utworzeniu klasztorów benedyktynów w Tyńcu i Sieciechowie w drugiej połowie XI wieku, snopowe to zaczęli pobierać mnisi z klasztoru w Sieciechowie, a następnie z Tyńca. Około 1230 roku do Szczyrzyca sprowadzili się Cystersi, którzy wznieśli na tym terenie okazałe opactwo. Sam Szczyrzyc od końca XIV wieku stał się stolicą powiatu ( z siedzibą w Dobczycach), do którego aż do roku 1782 należały tereny dzisiejszej gminy Siepraw.
W 1782 roku władze austriackie, które zajęły te ziemie w trakcie pierwszego rozbioru Polski, dokonały nowego podziału administracyjnego podległych sobie terenów. Według różnych zapisów wioski obecnej gminy Siepraw przypisane były do różnych powiatów: najpierw myślenickiego (do 1819 roku), następnie wielickiego, aż wreszcie od 1886 roku ponownie do powiatu myślenickiego.
Siepraw i Zakliczyn, jako ośrodki administracyjno – gospodarcze wytworzyły się już we wczesnym średniowieczu. Miało to bezpośredni związek z istniejącym już wtedy podziałem parafialnym, ale także ośrodkami władzy rycerskiej. Ośrodki te nie konkurowały ze sobą – Siepraw stanowił bowiem centrum handlowe, podczas gdy Zakliczyn był ośrodkiem władzy rycerskiej Trąbitów – Jordanów. Pod ich władzą znajdowała się od XIV do połowy XVIII wieku niemalże cala ziemia sieprawska. Podział stworzony w tym okresie przetrwał przez kilkaset lat.
SIEPRAW — (Sepraw — 1300, 1325, Szyepraw, Syepraw — 1470-80, Siepraw — 1581, Sziepraw — 1629, Siepraw — 1680). Etymologia nazwy wsi jest trudna do ustalenia. Niektórzy językoznawcy wywodzą ją od starosłowiańskiego słowa „siejati” — błyszczeć. Wieś leży w północno-zachodniej części gminy w dolinach licznych potoków i strumyków — dopływów rzeczki Skawinka oraz na pagórkach i zboczach Pogórza Wielickiego. Brak źródeł pisanych nie pozwala ustalić daty powstania wsi. Z całą pewnością powstała jeszcze w okresie plemiennym, czyli przed X wiekiem. Źródła trzynastowieczne wspominają okoliczne miejscowości, ale pierwsza wzmianka o Sieprawiu pochodzi dopiero z roku 1300. W roku 1325 wymieniony jest w spisie świętopietrza kościół parafialny p.w. św. Marcina. Pośrednio, wezwanie kościoła umiejscawia datę powstania kościoła gdzieś między 2 połową XII a 1 połową XIII -go wieku. Ok. 1340 roku parafia sieprawska nie była zbyt ludna, zamieszkiwało ją zaledwie ok. 270 osób, co dawało 8 osób na 1 km2. Stąd też maleńki kościółek p.w. św. Marcina w tym czasie w zupełności wystarczał. Siepraw od początku pełnił funkcję osady targowej na szlaku z Krakowa na Węgry. Niestety nie zachowały się żadne źródła świadczące o próbach lokacji Sieprawia jako miasta. W każdym bądź razie Siepraw posiadał prawa do targów, potwierdzeniem tego są istniejące do dnia dzisiejszego ślady placu targowego. Od chwili powstania parafii, należała ona do dekanatu dobczyckiego, a od 2 połowy XVIII wieku do dekanatu wielickiego. Od 1985 do 1992 roku parafia w Sieprawiu należała do dekanatu myślenickiego, a obecnie do dekanatu w Mogilanach.
Wieś od wczesnego średniowiecza należała do rodu rycerskiego pieczętującego się herbem Stary Koń, np. na początku XV wieku właścicielem wsi był Stanisław Wielogłowski.
Jan Długosz w Liber Beneficiorum wspomina kościół i parafię w Sieprawiu i opisuje ją jako dobrze zorganizowaną i bogatą. Do parafii należały wtedy: Krzyszkowice, Olszowice, Zawada, Kawęciny i Łyczanka. Jako właściciela wsi wymienia rycerza Nanajko Wielogłowskiego herbu Stary Koń. We wsi był folwark rycerski, 30 łanów kmiecych, były również role zagrodników. Ponadto we wsi była karczma z rolą oraz dwa młyny — również z rolą. Pleban posiadał jakieś role, ogród, łąki, dwa stawy, cztery sadzawki i rozległy las. Dziesięcinę snopową i konopną z łanów kmiecych oddawano wikariuszowi prefektury krakowskiej (w tym czasie Dominikowi z Grabowa). Dziesięcinę z folwarku, 4 zagród z rolą, karczmy i młynów zatrzymywał miejscowy pleban (w tym czasie proboszcz Bartłomiej). Ponadto kmiecie oddawali mu po tzw. miarze myślenickiej żyta i owsa. Po 1470 roku wieś przeszła we władanie innego rycerza — Alberta de Zassew. Po nim klucz sieprawski przejął na blisko 300 lat słynny ród Jordanów herbu Trąby z pobliskiego Zakliczyna.
Lustracja z 1581 roku wymienia jako właściciela wsi i folwarku — Stanisława Jordana — podkomorzego krakowskiego. We wsi były w tym czasie 8 łanów kmiecych (22 łany Jordanowie zapewne włączyli do swojego folwarku), 8 zagrodników z rolą (po ok. ¼ łana), 2 zagrodników bez pełnej roli (mniej niż ¼ łana), 4 komorników z bydłem, 4 komorników bez bydła, 4 rzemieślników (w tym pewnie 2 młynarzy) oraz karczma z ¼ łana roli. Na przełomie XVI i XVII wieku właścicielami Sieprawia byli kolejni Jordanowie: Stanisław (w.w. podkomorzy) i Aleksander wspominani pod rokiem 1596 jako kolatorzy kościoła w Sieprawiu. Między rokiem 1619 a 1620 wzniesiono nowy, okazalszy kościół parafialny p.w. św. Michała Archanioła.
Rejestr Poborowy woj. krakowskiego z 1629 roku podaje, że właścicielem wsi jest Stanisław Jordan (syn), a wójt oddał pobór z 8 ¼ łana kmiecego, 8 zagrodników z rolą, 2 zagrodników bez pełnej roli, 4 komorników z bydłem, 2 komorników bez bydła i młyna (1 koła zakupnego). Rejestr ten nic nie wspomina o karczmie, drugim młynie oraz o rzemieślnikach. W roku 1655 właścicielem wsi był Michał Jordan — starosta dobczycki. Rejestr poborowy z roku 1680 (1674) potwierdza ten stan (z tym, że wymienia 8 ½ łana kmiecego), ale zmienił się właściciel, teraz jest nim Mikołaj Jordan. Ród Jordanów utrzymał się na ziemi sieprawskiej do 1761 roku, jeszcze w roku 1747 wspominany jest Stefan Jordan jako dziedzic Sieprawia i Kawęcina. W końcu XVIII wieku i początek wieku XIX wieś przechodziła z rąk do rąk. W pierwszej ćwierci XIX wieku właścicielami Sieprawia zostali Skarbkowie Białobrzescy herbu Abdank (Awdaniec). W końcu XIX wieku majątek ziemski w Sieprawiu objęli baronowie Horoch herbu Trąby.
W latach osiemdziesiątych XIX wieku wieś miała 351 domów i liczyła 2255 mieszkańców. Majątek ziemski (dwór i 6 zabudowań gospodarczych) liczył 269 mórg gruntów ornych, 73 morgi łąk i ogrodów, 25 mórg pastwisk i 131 morgi lasu. Chłopi w tym czasie gospodarowali na 1514 morgach gruntów ornych, 294 morgach łąk, 427 morgach pastwisk i 211 morgach lasu. We wsi była w tym czasie szkoła ludowa. Silne rozdrobnienie gospodarstw oraz co wtorkowe targi przyczyniły się do rozwoju w Sieprawiu rzemiosła. Rozwinęło się tu: ciesielstwo, stolarstwo, szczotkarstwo, szewstwo, krawiectwo i ślusarstwo. Powstało kilkanaście zakładów szczotkarskich. Ziemię sieprawską nie ominęła masowa emigracja, której apogeum przypadło na przełom XIX i XX wieku.
W Sieprawiu urodziła się w roku 1881 Aniela Salawa (skromna służąca, zmarła w 1922 roku), która w roku 1991 została beatyfikowana przez papieża Jana Pawła II.
ŁYCZANKA — (Liczanca — 1414, Lyczanka — 1470-80, Liczanka — 1529, 1581, Lyczanca — 1530, Łyczanka — 1629, 1680). Nazwa wsi pochodzi prawdopodobnie od wykarczowanych polan — „lic” lub od „łyka”. Brak jest źródeł pisanych, co nie pozwala ustalić daty powstania wsi. Prawdopodobnie miało to miejsce na początku XIV wieku.
Wieś od chwili założenia Łyczanka stanowiła własność duchowną. Prawdopodobnie w roku 1440 król Władysław Warneńczyk nadał tę wieś kościołowi p.w. św. Klemensa w Wieliczce.
Jan Długosz w Liber Beneficiorum jako właściciela wsi wymienia właśnie kościół św. Klemensa w Wieliczce. We wsi było 4 łany kmiece, były również role zagrodników oraz karczma. Dwóch kmieci płaciło po ½ grzywny czynszu, a dalszych dwóch po 9 skojców. Odrabiali oni jeszcze tzw. powab, dawali plebanowi w Wieliczce sep, jaja, koguty i sery. We wsi był folwark plebana oraz młyn, z którego młynarz płacił czynsz plebanowi. W roku 1505 właścicielem Łyczanki był pleban Mikołaj Bedleński z Wieliczki. Poboru w latach 1489- 1501 dokonano z 1 ½ łana kmiecego, a w latach 1507-1510 poboru dokonano jedynie z 1 łana kmiecego, z kolei w latach 1512-20 poboru dokonano z 1 ¼ łana kmiecego. W latach 1529-30 pobór zebrano od 1 ½ łana. Dziesięcinę snopową i konopną z łanów kmiecych, karczmy, zagród i ról młynarzy oraz łanów folwarku plebańskiego w Rzeszotarach (uprawianych przez kmieci z Rzeszotar i Łyczanki) wartości 4 grzywien oddawano plebanowi prepozytury w Wieliczce.
Lustracja z 1581 roku wymienia jako właściciela wsi — prepozyta kościoła św. Klemensa z Wieliczki. Dzierżawcą wsi był niejaki Zagórzyński. We wsi były w tym czasie 4 ½ łana kmiecego (?), 1 kmieć (zagrodnik) na czynszu, 2 komorników z bydłem, 3 komorników bez bydła oraz 1 rzemieślnik (zapewne młynarz). Lustracja nic nie wspomina o karczmie.
Rejestr Poborowy woj. krakowskiego z 1629 roku podaje, że właścicielem wsi jest nadal prepozyt wielicki. Poboru dokonano z 4 ½ łana kmiecego, 1 zagrodnika na czynszu, 2 komorników z bydłem, 3 komorników bez bydła, młyna z jednym kołem dorocznym oraz 1 rzemieślnika. Rejestr poborowy z roku 1680 (1674) potwierdza ten stan. Sytuacja własnościowa nie zmieniła się do roku 1848-50 roku. Wieś nadal należała do parafii w Wieliczce, czyli do chwili uwłaszczenia chłopów w Galicji. Część gruntów przeszła w ręce miejscowych chłopów. W latach osiemdziesiątych majątek ziemski należący do proboszcza wielickiego liczył 51 mórg gruntów ornych, 29 mórg łąk i ogrodów, 11 mórg pastwisk i 91 mórg lasu. Chłopi w tym czasie gospodarowali na 167 morgach gruntów ornych, 21 morgach łąk, 16 morgach pastwisk i 18 morgach lasu. Od początku istnienia wieś należała do parafii rzymsko-katolickiej p.w. św. Klemensa w Wieliczce, a od XVI wieku do parafii p.w. Michała Archanioła w Sieprawiu. Od początku XV wieku do 1772 roku wieś należała do powiatu szczyrzyckiego (siedziba starosty w Dobczycach).
CZECHÓWKA — (Czechowa Wola — 1398, Czechonowka — 1448, Czechowawola — 1458, Czechowka alias Czechowa Wolya — 1470-80, Czechiowka — 1581, Ciechowka — 1629, Czchowka lub Ciechowka — 1680). Nazwa wsi pochodzi od założyciela (zasadźcy), który podjął się założenia wsi na prawie niemieckim i mógł być Czechem z pochodzenia. Wieś leży we wschodniej części gminy na północ od Zakliczyna. We wsi mieszka obecnie ponad 1000 osób. Brak źródeł pisanych nie pozwala ustalić dokładnej daty powstania wsi. Prawdopodobnie miało to miejsce w końcu XIII lub na początku XIV wieku.
Wieś od chwili powstania należała do rodu rycerskiego pieczętujących się herbem Trąby władających również pobliskim Zakliczynem. Czechówka zawsze należała do parafii w Zakliczynie. Część wsi do 1426 roku należała do Jana z Zakliczyna, wójta Myślenic, a później do Mikołaja ze Stojowic (herbu Trąby), po jego śmierci w 1438 przechodzi na jego syna Jana (również ze Stojowic). Ostatecznie cała Czechówka w rękach Stojowskich znalazła się w roku 1469. Tenże Jan w roku 1498 przepisuje wieś swojemu synowi Jordanowi (Stojowskiemu). Nie ulega wątpliwości, że Stojowscy byli spokrewnieni z Jordanami.
Jan Długosz w Liber Beneficiorum jako właściciela wsi wymienia rycerza Mikołaja Stojowskiego herbu Trąby (błędnie, gdyż właścicielem był jego syn Jan, a on sam nie żył od... 1438 roku!). We wsi było 2 łany kmiece, były również role zagrodników oraz 2 karczmy. Poboru w roku 1489 i 1500 dokonano z 7 łanów kmiecych, w latach 1491-99 z 5 łanów kmiecych, a w 1508 z 6 łanów kmiecych. Dziesięcinę snopową i konopną z łanów kmiecych, karczem i zagród o wartości 5 grzywien oddawano prebendzie Góreckiej w kapitule krakowskiej. W roku 1530 poboru podatku dokonano z 7 ½ łana kmiecego i karczmy. Lustracja z 1581 roku wymienia jako właściciela wsi — Krzysztofa Stojowskiego. We wsi było w tym czasie 2 ½ łana kmiecego (5 łanów Stojowscy zapewne włączyli do swojego folwarku w Stojowicach) i 3 zagrodników bez pełnej roli (mniej niż ¼ łana). Rejestr nic nie wspomina o karczmie. Na przełomie XVI i XVII rodzina Stojowskich odsprzedała wieś Lubomirskim herbu Szreniawa.
Rejestr Poborowy woj. krakowskiego z 1629 roku podaje, że właścicielem wsi jest Stanisław Lubomirski, hrabia na Wiśniczu, wojewoda ruski i starosta dobczycki. Poboru dokonano z 2 ½ łana kmiecego, 3 zagrodników bez pełnej roli i młyna z jednym kołem dorocznym. Rejestr ten nadal nic nie wspomina o karczmie. Kolejny rejestr poborowy z roku 1680 (1674) potwierdza ten stan, ale wynika z niego, że zmienił się właściciel, teraz jest nim Józef Karol Lubomirski, marszałek koronny, hrabia na Wiśniczu i Tarnowie, starosta niepołomicki. W rękach Lubomirskich wieś pozostawała do połowy XVIII wieku. W końcu XVIII wieku i na początku wieku XIX wieś przechodziła z rąk do rąk.
Od początku istnienia wieś należała do parafii rzymsko-katolickiej p.w. Wszystkich Świętych w Zakliczynie. Od początku XV wieku do 1772 roku wieś należała do powiatu szczyrzyckiego (siedziba starosty w Dobczycach).
ZAKLICZYN (Sieprawski) — (de Zaclicin — 1305, Zaclicino — 1325, Zakliczin — 1470-80, Zakliczin (Zakluczyn sieprawski) — 1581, Zakliczyn — 1629, Zakliczyn — 1680). Nazwa wsi pochodzi od Zaklików rodu rycerskiego, który we wczesnym średniowieczu podobno miał tu swoje rodzinne gniazdo. Wieś leży w południowo-wschodniej części gminy na średniej wysokości 332-350 m n.p.m. We wsi mieszka obecnie ponad 1900 osób. Brak źródeł pisanych nie pozwala ustalić daty powstania wsi. Prawdopodobnie miało to miejsce we wczesnym średniowieczu, może nawet w wieku XI lub XII.
Wieś od chwili powstania należała do rodu rycerskiego jako pierwszego właściciela, źródła wymieniają pod rokiem 1305 Aleksandra de Zaclicino. Nie jest pewne, czy on jest protoplastą rodu Trąbitów. Wiadomo jedynie, że syn burmistrza Wieliczki — Hanko, uzyskał na dworze króla Kazimierza Wielkiego duże wpływy i znaczenie. Król go hojnie wynagrodził, mianował go żupnikiem królewskim w Wieliczce, a w roku 1342 sprzedał mu za 100 grzywien sołectwo w Myślenicach. W dyplomie królewskim z 1355 roku tenże Hanko nazywany jest z Zakliczyna, oprócz funkcji żupnika, był również wójtem Myślenic (już jako świeżo lokowanego miasta). Nie wiadomo, w jakich okolicznościach Hanko wszedł w posiadanie Zakliczyna, być może był skoligacony ze wspomnianym Aleksandrem. Z całą pewnością, stało się to za panowania Kazimierza Wielkiego, między rokiem 1342 a 1355. Za jego panowania przyjęto go do stanu rycerskiego (szlacheckiego), Hanko przyjął herb z symbolami górniczymi tj. trzy trąby w srebrnym polu. Po raz pierwszy w źródłach herb ten wzmiankowany jest pod rokiem 1388. Wraz z nobilitacją otrzymał on rozległe włości między górną Skawą a Glinnym Potokiem. W zamyśle króla była zapewne ich przyszła kolonizacja, gdyż były to ziemie rzadko — głównie nieprzebyte lasy i góry. Z biegiem lat Jordanowie z nawiązką zrealizowali królewskie zamierzenia. Jako żupnik i wójt Myślenic, Hanko w latach 1365 — 1381 kupił za 80 grzywien od jakiegoś Guska dwóch kopaczy soli w Wieliczce, a od Jana Erstosa dalszych 6 kopaczy w salinach bocheńskich. Trąbici z Zakliczyna sprawowali funkcje żupników w Wieliczce i wójtów w Myślenicach dziedzicznie, gdyż jeszcze w latach 1470-80 Jan Długosz w Liber Beneficiorum, jako właściciela wsi Zakliczyn wymienia kolejnego z Jordanów — Jana również herbu Trąby, który sprawował jednocześnie wspomniane urzędy. We wsi było w tym czasie 10 łanów kmiecych i 2 zagrody zagrodników. We wsi musiało być wcześniej sołtystwo, gdyż Jordan wykupił folwark i 2 łany sołtysie i przyłączył je do swoich gruntów. Dziesięcinę snopową i konopną z łanów kmiecych, karczem i zagród o wartości 5 grzywien oddawano plebanowi z Zakliczyna. Wcześniej w źródłach z lata 1404-43 występował Jan z Zakliczyna.
Parafia rzymsko-katolicka p.w. Wszystkich Świętych w Zakliczynie powstała w tym samym czasie co i w Sieprawiu — prawdopodobnie w XIII wieku. Po raz pierwszy wzmiankowana jest pod rokiem 1325 w spisie Świętopietrza. W roku 1340 zamieszkiwało ją ok. 270 osób, co dawało 19 osób na 1 km2.
W połowie XVI wieku kasztelan krakowski — Spytek Jordan nabył grunty we wsi Opatkowice nad Dunajcem i w roku 1558 wystarał się u króla Zygmunta Augusta o przywilej na założenie miasta, które dla upamiętnienia rodzinnej miejscowości nazwał ją Zakliczynem.
Lustracja z 1581 roku wymienia jako właściciela wsi Mikołaja „Victora” Jordana. We wsi były w tym czasie 3 łany kmiece. Rejestr Poborowy woj. krakowskiego z 1629 roku podaje, że właścicielem wsi jest Stanisław Jordan. Poboru dokonano z 3 łanów kmiecych i młyna z kołem dorocznym. Rejestr ten nic nie wspomina o karczmie. Rejestr poborowy z roku 1680 (1674) potwierdza ten stan, ale zmienił się właściciel, teraz jest nim Mikołaj Jordan. W rękach Jordanów wieś pozostawała do 2 połowy XVIII wieku. W końcu XVIII wieku i na początku wieku XIX wieś wielokrotnie zmieniała właścicieli, m.in. byli tu Grabowscy.
Od początku istnienia we wsi był kościół parafialny p.w. Wszystkich Świętych. Istniejący do dnia dzisiejszego kościół zbudował w latach 1773-74 proboszcz Wojciech Brandysiewicz. Od początku XV wieku do 1782 roku Zakliczyn należał do powiatu szczyrzyckiego (siedziba starosty w Dobczycach).
W latach osiemdziesiątych XIX wieku w Zakliczynie znajdowała tzw. posiadłość tabularna Józefy z Grabowskich Kopffowej (wdowy po Witoldzie Kopffie) i składała się z dworu i zabudowań gospodarskich oraz obejmowała 361 mórg (w tym 111 mórg lasu). Chłopi w tym czasie gospodarowali na 566 morgach gruntów ornych, 115 morgach łąk, 101 morgach pastwisk i 41 morgach lasu. We wsi był wspomniany kościół parafialny i szkoła ludowa. Wieś liczyła w tym czasie 179 domów (gospodarstw) i mieszkało w niej 988 osób.
Opracowano na podstawie Planu odnowy poszczególnych miejscowości.