Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Sieprawskiej, dzięki pozyskaniu dotacji z Gminy Siepraw w wysokości 320 049,78 złotych, przeprowadziło remont zabytkowej kaplicy przy ulicy Jana Pawła II w Sieprawiu. 98% środków pochodziło z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków (Polski Ład), natomiast pozostała część dotacji to środki budżetu Gminy Siepraw. W kwietniu br. odebrano i rozliczono wszystkie zaplanowane prace.
Po odbiorze prac do kapliczki wróciły rzeźby i obrazy, które zostały odrestaurowane przez Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Sieprawskiej w ramach zakończenia projektu kilka lat wcześniej i pozyskaniu środków w wysokości 19 881,00 zł w ramach grantu pod tytułem „Zachowanie Dziedzictwa Lokalnego na Obszarze LGD Turystyczna Podkowa”. Całkowitej renowacji poddano wówczas 5 obrazów wraz z ramami oraz 7 rzeźb drewnianych i kamiennych.
W ramach przeprowadzonych prac konserwatorskich w 2024 i 2025 roku dokonano wymiany starego poszycia daszku (gont świerkowy) na podwójnie kładziony gont modrzewiowy na łaceniu wzbogaconym o membranę dachową. W trakcie tych czynności przeprowadzono również prace konserwatorskie w części poddasza wraz z jego konstrukcją. W części ścian belki zrębowe o najgorszym stanie zachowania zostały całkowicie wymianie lub poddane częściowej rekonstrukcji. Istniejące okiennice ze względu na duże osłabienie materiału wykonano na nowo z powtórzeniem oryginalnych kształtów i wymiarów. Usunięte wcześniej deskowanie odtworzono stosując sezonowane deski modrzewiowe.
Prace we wnętrzu kapliczki rozpoczęto od przetransportowania jego wyposażenia do pracowni konserwatorskiej, w której przeprowadzono pełną konserwację techniczną i estetyczną zachowanego ołtarzyka wraz z drewnianymi rzeźbami przedstawiającymi postać Chrystusa Frasobliwego, Św. Stanisława i Św. Wojciecha. Wykonane badania stratygraficzne wykazały istnienie trzech polichromii, w których najstarsza z nich została odsłonięta i poddana zabiegom polegającym na jej odnowieniu i częściowym zrekonstruowaniu. Z podobną sytuacją mieliśmy do czynienia na powierzchni drewnianego stropu, gdzie występowały bogate zdobienia, oparte na motywie gwiazdek i krzyżyków malowanych na błękicie. Polichromię zachowaną na powierzchni ścian poddano konserwacji i częściowej rekonstrukcji. Badania na obecność wcześniejszych polichromii w tych częściach kapliczki wykazała ich istnienie, lecz ich śladowa ilość oraz brak dokumentów archiwalnych uniemożliwiała ich odtworzenie.
Pełnej rekonstrukcji dokonano w części mensy ołtarzowej, którą odbudowano z kamienia oraz zaprawy wapienno-piaskowej. Zachowane oryginalnie drewniane drzwi wejściowe wzbogacono o niezachowaną metalową kratkę oraz przywrócono jej oryginalną kolorystykę. Prowadzącą do obiektu metalową kratę dokładnie oczyszczono z korozji i późniejszych nawarstwień i ponownie zabezpieczono kilkoma warstwami powłok antykorozyjnych. Kamienne schody luźno ułożone przemurowano tak, aby dostęp do kapliczki był bezpieczny i łatwy.
Po zakończeniu prac konserwatorskich zarówno na zewnątrz jak i w jej wnętrzu przystąpiono do ponownego montażu ołtarzyka wraz z jego bogatym wyposażeniem w postaci cennych kamiennych rzeźb przedstawiających świętych, jak i obrazów na płótnie, dodatkowo zdobiących jej ściany. W przypadku przedmiotów nie posiadających wartości historycznych i artystycznych, podjęto decyzję o ich usunięciu.
Teren wokół obiektu oczyszczono, częściowo odwodniono i wyplantowano. Po zakończeniu konserwacji technicznej konstrukcji budynku całość zabezpieczono środkami biobójczymi i ogniochronnymi.
Należy wspomnieć o tym, że dokonano w trakcie prowadzenia prac renowacyjnych badań dendrochronologicznych. Innymi słowy zbadano drewno konstrukcyjne kapliczki pod kątem jego wieku. Ustalono wiek ostatniego pierścienia przyrostowego poszczególnych belek kaplicy, który datował się w przedziale od 1759 roku, aż do roku 1803. Biorąc również pod uwagę fakt, iż część usłojenia zewnętrznego (najmłodszego) uległa w procesie obróbki drewna usunięciu, to realne datowanie tychże belek można określić na rok 1810, którą to datę możemy traktować jako przybliżoną datę powstania zabytku.
Stowarzyszenie wyraża wdzięczność i podziękowania dla wszystkich zaangażowanych w projekt ratowania tego cennego, lokalnego zabytku. Szczególnie dziękujemy Gminie Siepraw za pozyskanie rządowego dofinansowania i przekazanie dotacji na rzecz Stowarzyszenia. Dziękujemy Właścicielom terenu – PP. Żmudzkim, na którym stoi kapliczka, za umożliwienie przeprowadzenia remontu. Składamy podziękowania Wykonawcy – Panu Stanisławowi Strzelczykowi, który wykonał prace w terminie i z należytą starannością, a przede wszystkim bardzo fachowo. Na końcu dziękuję wszystkim członkom Stowarzyszenia zaangażowanym w projekt, na czele ze Skarbnikiem Panem Andrzejem Matysem, który przez okres remontu doglądał sąsiedzkim okiem prowadzone prace.
Piotr Nowak
Przewodniczący Stowarzyszenia
Przyjaciół Ziemi Sieprawskiej
